Ik heb een passie voor kwetsbare ouderen en ik wil er aan bijdragen dat zij zoveel als mogelijk hun eigen leven leiden. Ook als ze ziek zijn. Persoonsgerichte zorg gaat er volgens mij om dat mensen zich gezien, gehoord en erkend voelen om wie ze zijn.
Ik ga even terug naar een persoonlijke ervaring in augustus 2016. Aan het eind van de middag ga ik op bezoek bij mijn oma van 85 jaar. Zij is vanuit een gemoedelijk Brabants ziekenhuis naar ‘het grote UMC’ gekomen voor een catheterisatie, die vandaag plaatsvindt. Ze zag er tegenop, überhaupt al om zo ver van huis te zijn in dat vreemde ziekenhuis, om nog maar niet te spreken van het onderzoek zelf. Ik tref haar aan op een kamer met 3 andere patiënten. Oma vertelt me: ‘Ik lig nog te wachten… er waren veel spoedgevallen, dat begrijp ik wel. Maar weet je Dorry, ik heb ondertussen zo’n honger gekregen’. Ik moedig haar aan dat ze om wat eten kan vragen. Het is immers 5 uur geweest, de kans dat die catheterisatie nog doorgaat is nihil.
Vlak daarna komt een verpleegkundige binnen. Oma verzamelt al haar moed en zegt “Dag zuster, mag ik wat vragen…kan ik misschien wat eten krijgen? Ik moest de hele dag nuchter blijven voor een catheterisatie. Nu denk ik dat ik die niet meer krijg en ik heb zo’n honger.” De verpleegkundige kijkt haar aan “Dag mevrouw, dat begrijp ik …. Maar eh, ik sta hier niet”. Ik zie oma’s verbaasde blik…ze kijkt vragend van de zuster naar mij alsof ze wil zeggen ‘Is zij gek of ben ik het?’ en dan zegt ze heel rustig tegen de verpleegkundige: “Jawel, jij staat hier wel want ik zie jou!”
Ik sta hier niet…. Ik denk te snappen dat de verpleegkundige gekoppeld is aan een aantal patiënten waar zij voor zorgt. Waarschijnlijk is dit ooit bedacht om juist persoonsgerichter te werken. Patiënten zien minder verschillende gezichten en professionals zijn verantwoordelijk voor de zorg/behandeling van die specifieke mensen waardoor je minder fouten maakt en efficiënter werkt. Dat is waarschijnlijk het doel van ‘Jij staat op bed 1 tot en met 3’. De uitwerking, dit gedrag, is juist vervreemdend! Het doorgeslagen systeem van patiëntgericht verplegen maakt dat de persoon in kwestie deze rare uitspraak doet. Overigens heeft oma uiteindelijk wel een bakje vla gekregen.
Ik schrijf dit niet om deze collega de grond in te boren. Ik denk dat het systeem van werken leidend was in haar hoofd. Hoe vaak hebben wij dit soort blinde vlekken? Is ons systeem zo gewoon geworden voor ons dat we de patiënt eigenlijk niet horen?
Ik droom van een gezondheidszorg waarin we mensen eerst zien en horen als mens en dat patiënten zich veilig voelen om aan te geven wat ze belangrijk vinden. We hoeven niet precies uit te voeren waar ze om vragen, maar het is belangrijk dat we mensen horen, zien en te woord staan! Als mens!